PREHISTORIE

GROTTEN & ABRIS

Vanaf deze pagina's vindt u de toegang tot de prehistorische schatten van de Dordogne. De Dordogne is voor velen synoniem aan de prehistorie. Les Eyzies wordt met trots de hoofdstad van de prehistorie genoemd, Lascaux de sixtijnse kapel van de prehistorie. Toegegeven, er is veel - maar de Dordogne is niet de bakermat van de menselijke beschaving.

In de tijd dat de menselijke soort de valleien van de Dordogne betrad, was deze specimen al vele miljoenen jaren onderweg. Van mens-aap in Afrika via Azië naar Europa. Van de bossen naar de steppen, van vier-potig naar twee-benig. Van Pre-sapiëns naar sapiëns. Neanderthalers. Naar Sapiëns Sapiëns en weer door naar de Cro Magnon, de voorouder van onze soort. En die laatste, die heeft vooral zijn sporen nagelaten in de Dordogne.

Maar ook de Neanderthaler is in de Dordogne aangetroffen. Men gaat ervan uit dat de mens zich ergens tussen 700.000 jaar geleden en 100.000 jaar geleden in dit gebied heeft gevestigd. Echter er zijn niet veel sporen gevonden die dit kunnen staven.

De eerste resten dateren uit het einde van de laatste grote ijstijd, de Würm. Uit deze periode dateren 3 complete skeletten gevonden in de grotten van Le Moustier.
Later werden ook op andere plaatsen resten van deze Neanderthalers gevonden in de Dordogne. In le Moustier werden de menselijk resten begeleid door vondsten van gereedschappen. Ook leken de Neanderthalers wel begraven. Een belangrijk gegeven want het begraven van soortgenoten duidt op een vorm van (religieus) bewustzijn en dat onderscheidt de mens van andere levende wezens. De menssoort Neanderthaler heeft in de Dordogne geleefd tot zo'n 35.000 jaar geleden.

Cro Magnon

De plaats van de neanderthaler wordt ingenomen door de soort die wij nu Cro-Magnon noemen. Het is tot op de dag van vandaag onduidelijk of deze soort verwant was aan de Neanderthaler, eruit voortkam (evolutionair) of naast de Neanderthaler leefde. Gangbaar is inmiddels de overtuiging dat de Neanderthaler tot een ander soort mens behoorde dan de Cro Magnon mens.

De aanwezigheid van de Cro-Magnonmens in wereldgeschiedienis wordt voor het eerst vastgesteld onder de rots van Cro Magnon in Les Eyzies. Daar worden skeletten gevonden van mensen die grote overeenkomsten vertonen met de huidige mens, veel meer dan de Neanderthaler met ons soort gemeen had.
Eén van de gevonden skeletten duidt op een persoon met een lengte van 1 meter 95. Verdere vondsten aan het einden van de 19e eeuw en het begin van de 20e eeuw vullen het beeld aan. De Cro Magnonmens is de sapiëns sapiëns, de wetende mens: de ontdekking van onze voorvader is een belangrijk feit in de ondersteuning van de evolutietheorie.

Het was deze mens die voor het eerst in de geschiedenis (zo'n 40.000 jaar geleden) gereedschap wist te maken (30 soorten, zoals naald, bijl, harpoen, speerpunt enz.) en de grotten beschilderde met kunst. Ook dit geldt als een belangrijk onderscheid in de geschiedenis van de mensheid (een stap in de vooruitgang) want niet alleen moest de mens moest de angst overwinnen en het vuur beheersen om de grotten ermee te verlichten, hij liet beelden achter van zijn omgeving. De vondsten bij Les Eyzies en Montignac behoren tot de eerste ontdekkingen in de geschiedenis. Naast de hoeveelheid aan gereedschappen is bij de Cro Magnonmens de kwaliteit van de gereedschappen en sieraden uit die tijd aanmerkelijk beter dan die uit nog vroegere tijden.

Ritencultuur, magdalenien

De grotten met afbeeldingen doen een riten-cultuur vermoeden, waarmee de Cro-Magnon mens zijn omgeving wilde bezweren. Door de prooi en het gevaar te verbeelden, dacht de Cro Magnon mens macht te krijgen over de omgeving. Dit is een duidelijk bewijs van menselijk bewustzijn.

Gedurende het Magdalenien, bereikt de prehistorische kunst zijn hoogtepunt. Overal in de Dordogne zijn stille getuigen achtergebleven. De-ze periode duurt tot de late steentijd, zo'n 10.000 jar geleden, waarin deze vorm van kunstbeoefening abrupt tot een einde komt. Het lijkt wel of sindsdien alle aandacht gericht is op het maken van gereedschap. Maar ja, nog maar een paar duizend jaar later staat de agrarische revolutie voor de deur....

Voor wie zijn ogen openhoudt, valt er ook buiten de bebaande paden nog genoeg te bespeuren: de vallei van de Vézère bijvoorbeeld, bevat nog vele plaatsen die net onderzocht zijn en waar nog geen toegangskaartjes worden gevraagd voor een rots-met-gaten-en-holen. Ook wandelingen over het land, kunnen voldoende ontdekkingen opleveren; de vondst van bijltjes en krabbertjes is niet alleen voorbehouden aan experts.

In het menu links zijn de voornaamste prehistorische vindplaatsen opgenomen. Voor Lascaux en de Font du Gaume geldt dat deze bijzonder veel bezocht worden: om daar toegang toe te krijgen moet u er vroeg bij zijn....